Kendi Çalışmalarınız için Lisans Nasıl Seçilir

İnsanlar bize genellikle projeleri için hangi lisansı önerdiğimizi soruyorlar. Bu konuda daha önce herkese açık olarak yazmıştık, ancak bu bilgiler farklı yazılar, SSS maddeleri ve lisans yorumları arasında dağılmış durumda. Bu yazı, insanların bakmasını ve tekrar başvurmasını kolaylaştırmak için tüm bu bilgileri tek bir kaynakta toplamaktadır.

Bu öneriler pratik işler yapmak için tasarlanmış çalışmalar içindir. Bunlar yazılım, belgelendirme ve diğer bazı şeyleri içerir. Sanat eserleri ve bir görüşü ifade eden eserler farklı konulardır; GNU Projesi'nin onların nasıl yayınlanmaları gerektiği hakkında genel bir duruşu yoktur, ancak bunların hepsi özgür olmayan bir yazılım gerektirmeden kullanılabilir olmalıdır (özellikle DRM'siz). Bununla birlikte, belirli bir programa eşlik eden sanat eserleri için buradaki önerilere uymak isteyebilirsiniz.

Öneriler, ister mevcut bir eserin düzenlenmesi, isterse yeni bir özgün çalışma olsun, oluşturduğunuz bir eserin lisanslanması için geçerlidir. Mevcut malzemeleri farklı lisanslar altında birleştirme konusuna değinmiyorlar. Bununla ilgili yardım arıyorsanız, lütfen GPL SSS'ımıza bakın.

Burada ne önerdiğimizi gördükten sonra, başka öneriler de almak isterseniz <licensing@gnu.org> adresine yazabilirsiniz. Lisans ekibinin size geri dönmesinin muhtemelen birkaç hafta süreceğini unutmayın; Bir ay içinde yanıt alamazsanız, lütfen tekrar yazın.

Mevcut bir projeye katkıda bulunmak

Mevcut bir projeye katkıda bulunduğunuzda, değiştirilmiş sürümlerinizi genellikle özgün çalışmayla aynı lisans kapsamında yayınlamanız gerekir. Projenin geliştiricileriyle işbirliği yapmak iyidir ve değişiklikleriniz için farklı bir lisans kullanmak genellikle bu işbirliğini çok zorlaştırır. Bunu sadece haklı kılacak güçlü bir neden olduğunda yapmalısınız.

Farklı bir lisans kullanmanın haklı olabileceği bir örnek, copyleft olmayan bir lisans kapsamındaki bir çalışmada büyük değişiklikler yapmanızdır. Oluşturduğunuz sürüm özgün halinden çok daha yararlıysa, normalde copyleft'i önerdiğimiz tüm nedenlerle çalışmanızı copyleft yapmanıza değer. Bu durumdaysanız, lütfen aşağıdaki yeni bir projeyi lisanslama önerilerini uygulayın.

Herhangi bir nedenden dolayı katkılarınızı farklı bir lisans altında yayınlamayı tercih ederseniz, özgün lisansın seçtiğiniz lisans kapsamında malzeme kullanımına izin verdiğinden emin olmalısınız. Dürüst olmak adına, çalışmanın hangi bölümlerinin hangi lisans altında olduğunu açıkça gösterin.

Yazılım

Çoğunlukla yazılımın amacına bağlı olarak farklı projeler için farklı lisanslar öneririz. Genel olarak bu amacı etkilemeyen en güçlü copyleft lisansını kullanmanızı öneririz. “Copyleft nedir?” yazımız copyleft kavramını daha ayrıntılı olarak anlatıyor ve bunun neden genellikle en iyi lisanslama stratejisi olduğunu açıklıyor.

Çoğu program için, projenizde GNU Genel Kamu Lisansı (GPL)'nın en son sürümünü kullanmanızı öneririz. Güçlü copyleft, her türlü yazılım için uygundur ve kullanıcıların özgürlüğü için çok sayıda koruma içerir. Gelecekte lisans yükseltmelerine olanak sağlamak için, lütfen “sürüm 3 veya daha sonra bir sürüm” şeklinde belirtin, böylece programınız gelecekte, daha sonraki GPL sürümleriyle yayımlanabilecek kodla lisans uyumlu olacaktır.

Bir programın GNU GPL altında nasıl yayınlanacağı hakkındaki sayfada daha fazla öneri bulabilirsiniz.

Şimdi GNU GPL yerine başka lisansların kullanılmasının hangi durumda daha iyi olduğuna ilişkin istisnaları ele alabiliriz.

Küçük programlar

Çoğu küçük program için copyleft kullanmak, zahmetine değmez. Karşılaştırma ölçütü olarak 300 satır kullanıyoruz: bir yazılım paketinin kaynak kodu 300 satırdan daha kısa olduğunda, copyleft tarafından sağlanan yararlar genellikle lisansın bir kopyasının her zaman yazılıma eşlik etmesini sağlamanın zorluğunu haklı çıkarmak için çok küçüktür.

Bu programlar için Apache Lisans 2.0'ı öneririz. Bu, katkıda bulunanların ve dağıtıcıların patent ihlali için dava açmalarını önleme koşulları olan zayıf, gevşek, “kolay lokma” (copyleft olmayan) bir yazılım lisansıdır. Bu, yazılımı patentlerden kaynaklanan tehditlere karşı bağışık kılmaz (bir yazılım lisansı bunu yapamaz), ancak patent sahiplerinin “sağ gösterip sol vurmasını engeller”; yazılımı özgür şartlar altında yayınlamaları durumunda, alıcıların patent lisansı altında özgür olmayan şartları kabul etmelerini gerektirir.

Zayıf (kolay lokma) lisanslar arasında Apache 2.0 en iyisidir; bu nedenle, nedeni ne olursa olsun, eğer zayıf bir lisans kullanacaksanız, bunu kullanmanızı öneririz.

Kütüphaneler

Kütüphaneler için üç farklı durum tanımlıyoruz.

Bazı kütüphaneler, Ogg Vorbis (MP3 sese karşı yarışır) ve WebM (MPEG-4 videoya karşı yarışır) gibi kısıtlanmış veri biçimleriyle rekabet eden özgür veri biçimlerini uygular. Özgür biçimin başarısı, birçok özel mülk uygulama programının biçimi işlemek için kodda bağlantı kurmasını gerektirir. Örneğin, özgür olmayan medya oynatıcılarının, özellikle cihazların, MP3 kodları gibi Ogg Vorbis kodlarını da içermesini istedik.

Bu özel durumlarda, özel mülk uygulama geliştiricilerini kütüphaneyi özgür biçimler için kullanmaya ikna etmeyi hedefliyorsanız, kütüphaneyi Apache License 2.0 gibi zayıf bir lisans altında lisanslayarak bunu kolaylaştırmanız gerekir.

Ancak, bu stratejinin Ogg Vorbis için başarılı olmadığını kabul etmeliyiz. Bu kütüphane kodunun özel mülk uygulamalara kolayca dahil edilmesine izin vermek için telif hakkı lisansını değiştirdikten sonra bile, özel mülk geliştiricileri genellikle onu dahil etmez. Sonuç olarak lisans seçimindeki fedakarlık bize pek bir şey kazandırmadı.

Diğer tüm kütüphaneler için bir çeşit copyleft kullanmanızı öneririz. Geliştiriciler zaten özgür olmayan bir lisans veya gevşek bir lisans altında yayınlanan yerleşik bir alternatif kitaplık kullanıyorsa, GNU Kısıtlı Genel Kamu Lisansı (LGPL) kullanmanızı öneririz.

Kütüphanenin etik açıdan üstün bir standart uyguladığı ilk durumdan farklı olarak, kendi iyiliği için benimsemek herhangi bir özel nesnel bir hedefe ulaşmayacaktır, bu nedenle copyleft'ten tamamen kaçınmak için hiçbir neden yoktur. Ancak, kütüphanenizi kullanan geliştiricilerin bütün programlarını copyleft altında yayınlamalarını gerektirirseniz, mevcut alternatiflerden birini kullanacaklardır ve bu da amacımızı ilerletmeyecektir. Kısıtlı GPL, bu durumlar arasındaki boşluğu doldurmak için tasarlandı ve özel mülk yazılım geliştiricilerinin kapalı kütüphaneyi kullanmasına izin verdi, ancak kullanıcılara kütüphane kodunun kendisiyle ilgili özgürlük veren zayıf bir copyleft sağladı.

Özelleştirilmiş olanaklar sağlayan ve yerleşik copyleft olmayan veya özgür olmayan rekabetle karşılaşmayan kütüphaneler için sade GNU GPL kullanmanızı öneririz. Buna ilişkin nedenler için “Bir sonraki kütüphaneniz için neden kısıtlı GPL kullanmamalısınız” yazısını okuyabilirsiniz.

Sunucu Yazılımı

Başkalarının programınızın gelişmiş sürümlerini sunucularda çalıştıracak ve sürümlerini başkalarına dağıtmayacak gibi görünüyorsa ve bunun sürümünüze zarar vereceğinden endişe ediyorsanız, size GNU Affero Genel Kamu Lisansı (AGPL) öneriyoruz. AGPL'nin şartları GPL şartlarıyla neredeyse aynıdır; tek temel fark, yazılımı bir ağ üzerinden kullanan kişilerin yazılımın kaynak kodunu alabilmesini sağlamak için ilave bir koşula sahip olmasıdır.

AGPL gereksinimi, kullanıcıların bilgisayarlarını veya verilerini başka birinin sunucusuna emanet ettiklerinde ortaya çıkabilecek sorunları ele almaz. Örneğin, Yazılım yerine Hizmet (SaaSS)'in kullanıcıların özgürlüğünü yadsımasını engellemez; ancak çoğu sunucu SaaSS yapmaz. Bu sorunlar hakkında daha fazla bilgi için “Neden Affero GPL” yazısını okuyabilirsiniz.

Belgelendirme

Öğretici belgeler, başvuru kılavuzları ve diğer büyük belgelendirme çalışmaları için GNU Özgür Belgelendirme Lisansı (GFDL)'nı öneririz. Başlangıçta yazılım kılavuzları için yazılmış olan, eğitim çalışmalarına yönelik güçlü bir copyleft lisansıdır ve bu çalışmalar dağıtıldığında veya değiştirildiğinde ortaya çıkan yaygın sorunları ele alan şartlar içerir.

Başvuru kartı gibi ikincil belgelendirme çalışmaları için, GNU herşeye izin veren lisansı kullanmak daha iyidir, çünkü GFDL bir başvuru kartına zar zor uyabilir. CC BY kullanmayın, çünkü GFDL ile uyumlu değildir.

Kılavuz sayfaları için, sayfa uzunsa GFDL'yi ve kısaysa GNU herşeye izin lisansı öneririz.

Bazı belgeler yazılım kaynak kodunu içerir. Örneğin, bir programlama dili kılavuzu okuyucuların takip etmesi gereken örnekleri içerebilir. Bunları hem FDL'nin şartları altındaki el kitabına dahil etmeli hem de yazılıma uygun başka bir lisans altında yayınlamalısınız. Bunu yaparak ilgili kodun diğer projelerde kullanımını kolaylaştırmış olursunuz. CC0 kullanarak küçük kod parçalarını kâmu malı olarak ayırmanızı ve ilişkili yazılım projesinin kullandığı daha büyük parçaları ilgili yazılımla aynı lisans altında dağıtmanızı öneririz.

Diğer program verileri

Bu bölümde, yazılıma dahil edebileceğiniz pratik kullanım için gereken diğer tüm çalışmalar ele alınmaktadır. Bunlara örnek olarak simgeler ve diğer işlevsel veya kullanışlı grafikler, yazı tipleri ve coğrafi veriler verilebilir. Buradaki önerileri sanat için de uygulayabilirsiniz, ancak yapmazsanız eleştirmeyiz.

Bu çalışmaları özel olarak bir yazılım projesiyle kullanmak için oluşturuyorsanız, genellikle çalışmanızı yazılımla aynı lisans kapsamında tutmanızı öneririz. Önerdiğimiz lisanslarla bunu yapmakta herhangi bir sorun yoktur: GPLv3, LGPLv3, AGPLv3 ve GPLv2 yalnızca yazılıma değil, telif hakkına sokulabilecek ve değişiklik için açık bir tercih edilen biçime sahip olan her türlü çalışmaya uygulanabilir. Yazılımla aynı lisansı kullanmak, dağıtıcılar için uyumluluğu kolaylaştırmaya yardımcı olur ve olası uyumluluk sorunlarıyla ilgili şüpheleri önler. Diğer özgür projelerle daha iyi işbirliği gibi belirgin bir kullanışlı yarar sağlıyorsa, farklı bir özgür lisans kullanmak uygun olabilir.

Çalışmanız belirli bir yazılım projesiyle kullanılmak üzere oluşturulmuyorsa veya projeyle aynı lisansı kullanmanız uygun değilse, yalnızca çalışmanız için uygun bir copyleft lisansı seçmenizi öneririz. Lisans listemizde listelediğimiz bazı lisanslar var. Lisanslardan hiçbiri özellikle uygun görünmüyorsa, Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş lisansı, birçok farklı çalışma için kullanılabilecek copyleft bir lisanstır.